Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng vốn đầu tư 67 tỷ USD, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM).

Đằng sau 300 trang hồ sơ và những đêm trắng ở Ban Đường sắt

Đêm cuối tuần. Khi phần lớn thành phố đã lên đèn, những con đường thưa người, thì trong tòa nhà trụ sở Ban Quản lý Dự án Đường sắt, ánh sáng vẫn hắt ra từ các ô cửa sổ tầng cao.

Bên trong, tiếng gõ bàn phím rộn rã hòa cùng tiếng giấy tờ loạt xoạt, tiếng trao đổi, tranh luận giữa các nhóm kỹ sư, chuyên viên. Không khí khẩn trương, sôi nổi, dường như chẳng khác gì giữa một ngày làm việc cao điểm.

“Ở Ban chúng tôi, làm việc xuyên đêm, kể cả cuối tuần là chuyện bình thường. Có khi 11 - 12 giờ đêm, anh em vẫn đang họp, chỉnh sửa hồ sơ cho kịp tiến độ”, Phó giám đốc Ban QLDA Đường sắt Chu Văn Tuân vừa cười, vừa chỉ tay về phía phòng họp vẫn sáng đèn.

((Vì những đóng góp cho sự phát triển đường sắt thời gian qua, ông Chu Văn Tuân, Phó giám đốc Ban QLDA Đường sắt được vinh dự là một trong các điển hình tiên tiến xuất sắc được tôn vinh tại Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Xây dựng lần thứ I (giai đoạn 2021-2025))).

“Chỉ riêng Dự án tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đã phải huy động tới 50 người, gần như toàn bộ lực lượng chủ chốt của Ban".

Trong câu chuyện của ông Tuân, ký ức về giai đoạn chuẩn bị đầu tư hai dự án trọng điểm: Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - vẫn còn nguyên vẹn như mới hôm qua.

“Đó là quãng thời gian không thể nào quên”, ông kể, giọng chậm lại.

“Chúng tôi làm việc suốt ngày đêm. Có khi 3 bữa liền chỉ kịp ăn bánh mì, uống nước suối trong phòng họp. Anh em vừa ăn vừa rà lại bản vẽ, chỉnh từng dòng thuyết minh”.

Chỉ riêng khâu tổ chức hội thảo, lấy ý kiến chuyên gia đã lên đến hàng trăm cuộc. Từ các nhà khoa học, các hội nghề nghiệp đến những cơ quan quản lý nhà nước, mỗi ý kiến đều phải được lắng nghe, phản biện, giải trình cặn kẽ.

Áp lực lớn nhất đến khi phối hợp với Hội đồng thẩm định Nhà nước để hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội tháng 10/2024.

“Thông thường quy trình mất ba tháng, nhưng lần này chúng tôi chỉ có... hai tuần. Sau đó, để hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ và Quốc hội, chỉ còn 4 ngày. Anh em làm việc liên tục hơn 40 tiếng, không rời phòng họp. Có người mệt quá, ngả lưng ngay dưới bàn, chợp mắt 15 phút rồi dậy tiếp”, ông Tuân nhớ lại.

Khi bản hồ sơ dày hơn 300 trang hoàn thành, mọi người nhìn nhau cười mà nước mắt rưng rưng.

“Chúng tôi đã đi qua một giai đoạn tưởng như không thể vượt qua. Và khi dự án được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, cả tập thể vỡ òa. Cảm giác hạnh phúc ấy không thể nào quên".

Hai mươi năm gắn bó với đường sắt - từ nỗi trăn trở đến khát vọng đổi thay

Tốt nghiệp kỹ sư xây dựng cầu đường năm 2002, Chu Văn Tuân chọn gắn bó với ngành đường sắt - một lĩnh vực ít ồn ào, nhưng đầy thử thách.

Hơn 20 năm công tác, ông đi qua đủ các vị trí: từ tư vấn, quản lý đầu tư, bảo trì hạ tầng đến lãnh đạo Ban quản lý dự án.

Càng đi hiện trường, ông càng thấy xót xa khi đường sắt từng là phương thức vận tải chủ đạo dần tụt lại phía sau.

“Có thời điểm, thị phần vận tải đường sắt giảm chỉ còn vài phần trăm. Hạ tầng xuống cấp, nguồn lực hạn chế, công nghệ lạc hậu... Tôi và nhiều anh em trong ngành đều đau đáu: Nếu không làm gì, đường sắt Việt Nam sẽ bị lãng quên”, ông nói.

Từ những trăn trở ấy, ông Tuân cùng đồng nghiệp nhiều năm liền kiên trì tham mưu cho lãnh đạo Bộ các kế hoạch đầu tư, thuyết phục từng dự án, từng khoản vốn, từng chính sách.

Ông Chu Văn Tuân tham gia đoàn công tác khảo sát hiện trường đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Kết quả là hàng loạt dự án cải tạo, nâng cấp, đầu tư mới được triển khai, từ gói 7.000 tỷ trung hạn 2016 - 2020 đến 5 dự án trọng điểm giai đoạn 2021 - 2025.

“Với các dự án lớn như đường sắt tốc độ cao hay tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, chúng tôi không chỉ làm hồ sơ kỹ thuật. Quan trọng hơn là làm sao xây dựng được cơ chế, chính sách đặc thù, để vừa khả thi về vốn, vừa mở đường phát triển nguồn nhân lực, công nghiệp đường sắt trong nước”, ông chia sẻ.

Nhiều đề xuất của nhóm đã được Quốc hội thông qua và thể chế hóa trong Luật Đường sắt 2025, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho huy động nguồn lực xã hội đầu tư.

"Đường ray" mở lối tương lai

Sau khi hai dự án trọng điểm được thông qua chủ trương đầu tư, tập thể Ban QLDA Đường sắt lại bước vào một giai đoạn nước rút mới.

Mục tiêu trước mắt: khởi công Dự án thành phần 1: Hạ tầng kết nối các ga và quảng trường ga Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào ngày 19/12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

“Tiến độ siết từng ngày, từng giờ. Anh em trong Ban cùng tư vấn, các bộ, địa phương đang phải chạy đua thời gian. Nhưng ai cũng quyết tâm, vì đây không chỉ là một công trình mà là bước khởi đầu cho tương lai ngành đường sắt Việt Nam", ông Tuân khẳng định.

Bên cạnh việc điều hành các dự án mới, ông vẫn trực tiếp giám sát các công trình đang thi công như cầu Đuống hay các ga phía Bắc - những hạng mục quan trọng trong chuỗi kết nối hạ tầng đường sắt quốc gia.

Những nỗ lực bền bỉ ấy đã được ghi nhận: ông Chu Văn Tuân hai lần nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp phát triển GTVT và mới đây được tôn vinh là điển hình tiên tiến xuất sắc tại Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Xây dựng lần thứ I (2021 - 2025).

Song, điều khiến ông tự hào hơn cả không phải là danh hiệu, mà là được góp phần đặt nền móng cho những công trình mang tầm quốc gia.

“Chúng tôi chỉ là những người làm chuyên môn, âm thầm đứng phía sau. Nhưng ai cũng tin rằng, một ngày không xa, những đoàn tàu tốc độ cao sẽ băng qua dải đất hình chữ S, nối liền Bắc - Nam trong vài giờ. Và khi ấy, mọi đêm trắng hôm nay sẽ trở nên xứng đáng", ông Tuân xúc động nói.

Theo Kỳ Nam-Báo Xây Dựng